@misc{Górnicki_Leonard_Wolność_2022,
 author={Górnicki, Leonard},
 copyright={Copyright by Wydział Prawa, Administracji i Ekonomii Uniwersytetu Wrocławskiego, 2023},
 address={Wrocław},
 howpublished={online},
 year={2022},
 publisher={Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego. Wydawnictwo "Szermierz"  sp. z o.o.},
 language={pol},
 abstract={Artykuł stanowi próbę odtworzenia ogólnej konstytucyjnej koncepcji wolności sumienia i wyznania, w wymiarze indywidualnym oraz instytucjonalnym, która to wolność rozumiana była w sposób tradycyjny, jako prawa obywatela, a ponadto ograniczana w zasadzie do sfery religijnej, uważanej za społecznie doniosłą. Autor wskazuje na istotne różnice w ujęciu indywidualnej oraz kolektywnej sfery wolności sumienia i wyznania, a także charakteru i rodzaju stosowanych do nich ograniczeń, przy czym w zakresie dotyczącym wymiaru instytucjonalnego, szczególną uwagę poświęca zasadzie równouprawnienia związków religijnych w znaczeniu ich równości wobec prawa, w kontekście stanowiska, jakie Konstytucja przyznawała Kościołowi rzymskokatolickiemu. W artykule zostało dowiedzione, że nadrzędne idee Konstytucji marcowej, tj. deklaracja politycznej wolności jako antyteza niewoli, pluralizm polityczny, wolność jednostki stanowiły podstawę dla uregulowanych w jej przepisach materii objętych prawem wyznaniowym. Idee te wyznaczały sposób ujęcia wolności sumienia i wyznania w aspekcie indywidualnym i instytucjonalnym. Wyraźne jednak było to, że o ile z konstytucyjnej wolności sumienia i wyznania korzystał indywidualnie każdy obywatel w równym stopniu, choć bez wyraźnego potwierdzenia prawa do bezwyznaniowości, to wolność wyznawania i praktykowania swojej religii grupowo, w ramach związku religijnego, podlegała zróżnicowaniu w zależności od zaliczenia danego związku do kategorii uznanych lub nieuznanych przez państwo. Konstytucja statuowała przy tym zasadę prymatu ustawodawstwa państwowego nad prawem wewnętrznym związków religijnych. Autor podkreśla, że zasada równouprawnienia związków religijnych w znaczeniu ich równości wobec prawa miała względny charakter, wobec udzielonej Kościołowi rzymskokatolickiemu w Konstytucji pozycji naczelnego stanowiska „wśród równouprawnionych wyznań”, co stanowiło wyraz kompromisu pomiędzy postulowaną przez niektóre kręgi polityczne w trakcie prac nad projektem konstytucji ideą świeckości państwa i rozdziału Kościoła od państwa a postulatem uznania – na wzór Konstytucji 3 Maja – religii katolickiej jako religii panującej.},
 type={text},
 title={Wolność sumienia i wyznania według konstytucji z 17 marca 1921 r.},
 keywords={Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 17 marca 1921 r., wolność sumienia i wyznania w aspekcie indywidualnym i kolektywnym (instytucjonalnym), zasada równouprawnienia związków religijnych},
}