@misc{Chornenkyi_Vitalii_On_2022,
 author={Chornenkyi, Vitalii},
 copyright={Copyright by Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego Sp. z o.o.},
 copyright={Copyright by CNS},
 address={Wrocław},
 howpublished={online},
 year={2022},
 publisher={Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego},
 language={eng},
 abstract={Celem artykułu jest próba zbadania genezy i treści doktryny o „ukrytych” kompetencjach głowy państwa, a także ustalenie, czy jej realizacja w realiach ukraińskich jest sensowna. Aktualność tego obszaru badań wynika z tego, że w latach niepodległości Ukrainy większość głów państw starała się zwiększyć swoje kompetencje nie tylko przez nowelizację Konstytucji, ale także przez stosowanie tej doktryny w praktyce. Sąd Konstytucyjny Ukrainy zajmuje powściągliwe stanowisko w kwestii realizacji „ukrytych” kompetencji. Wielokrotnie potwierdzał swoje stanowisko prawne, że ustawa zasadnicza nie daje Radzie Najwyższej Ukrainy prawa do określania w swoich ustawach kompetencji parlamentu i głowy państwa wykraczających poza kompetencje określone w normach konstytucyjnych. Takie stanowisko prawne Sądu Konstytucyjnego nie zyskało jednak powszechnego poparcia wśród naukowców i stało się przedmiotem debaty. Chociaż analiza orzeczeń Sądu Konstytucyjnego z ostatnich lat doprowadziła do wniosku, że w orzecznictwie konstytucyjnym nie ma miejsca na „ukryte” kompetencje, niektóre decyzje sądownictwa konstytucyjnego z ostatnich dziesięcioleci pozostawiają jednak pole do ich realizacji. Przeanalizowanie orzeczeń Sądu Konstytucyjnego Ukrainy pozwoliło stwierdzić na przykład, że poszukiwanie „ukrytych” kompetencji prezydenta powinno odbywać się w obszarach wchodzących w zakres kompetencji (odpowiedzialności) głowy państwa ukraińskiego, mianowicie — polityki zagranicznej, bezpieczeństwa narodowego i obrony. Należy jednak pamiętać, że dalszy ich rozwój w praktyce jest niemożliwy bez rewizji dotychczasowego orzecznictwa konstytucyjnego. Podzielając opinię o potrzebie wprowadzenia „ukrytych” kompetencji prezydenta, autor uważa za konieczne podkreślenie potrzeby ich ścisłego uregulowania oraz wyznaczenia wyraźnych granic ich stosowania. Takie granice wydają się niezwykle ważne, gdyż w innych warunkach istnieje ryzyko, że prezydent nabierze przekonania o możliwości arbitralnego rozwijania tej doktryny. Dlatego wprowadzeniu „ukrytych” kompetencji głowy państwa musi towarzyszyć skuteczna kontrola konstytucyjności, a celem tych kompetencji ma być podejmowanie skutecznych i pilnych działań niezbędnych do wykonywania podstawowych obowiązków. Przecież w warunkach słabości instytucji państwowych ryzyko uzurpacji władzy jest nie mniejszym zagrożeniem niż agresywna polityka sąsiada zza wschodniej granicy Ukrainy. W takich warunkach flirtowanie z doktryną inherent powers może łatwo zmienić się z ostatniej deski ratunku narodu w przyczynę jego zniewolenia. W związku z tym autor analizuje dotychczasowe stanowiska w doktrynie naukowej dotyczące granic stosowania doktryny „ukrytych” kompetencji oraz przedstawia propozycje ich doskonalenia w celu dalszej realizacji, w szczególności w wyniku działalności organu sądownictwa konstytucyjnego.},
 abstract={Metoû stattì ê sproba doslìditi viniknennâ ta zmìst doktrini «prihovanih» povnovaženʹ glavi deržavi, a takož z`âsuvati docìlʹnìstʹ ïï ìmplementacìï v ukraïnsʹkì realìï. Aktualʹnìstʹ takogo naprâmku doslìdžennâ pov`âzana ìz tim, ŝo za roki nezaležnostì Ukraïni bìlʹšìstʹ glav deržavi namagalisʹ zbìlʹšiti svoï povnovažennâ ne liše šlâhom vnesennâ zmìn do Konstitucìï, ale j u sposìb zastosuvannâ zaznačenoï doktrini na prakticì. Na sʹogodnì Konstitucìjnij Sud Ukraïni zajmaê strimanu pozicìï v pitannì vprovadžennâ «prihovanih» povnovaženʹ. Tak, Sud neodnorazovo pìdtverdžuvav svoû ûridičnu pozicìû pro te, ŝo Osnovnij Zakon ne nadìlâê Verhovnu Radu Ukraïni pravom viznačati u svoïh aktah povnovažennâ parlamentu ì glavi deržavi vihodâči za mežì tih, ŝo vstanovlenì konstitucìjnimi normami. Prote takì ûridičnì pozicìï Konstitucìjnogo Sudu ne otrimali povsûdnoï pìdtrimki pomìž naukovcìv ta vže stali predmetom diskusìj. Hoč analìz rìšenʹ Konstitucìjnogo Sudu, uhvalenih protâgom ostannìh rokìv, naštovhuê na visnovok, ŝo «prihovanim» povnovažennâm nemaê mìscâ v konstitucìjnìj ûrisprudencìï, okremì rìšennâ organu konstitucìjnoï ûrisdikcìï minulih desâtilìtʹ vse ž zališaûtʹ prostìr dlâ vprovadžennâ «inherent powers». Tak, proanalìzovanì rìšennâ Konstitucìjnogo Sudu Ukraïni dozvolili sformuvati visnovok, ŝo pošuk «prihovanih» povnovaženʹ Prezidenta docìlʹno zdìjsnûvati u tih sferah, âkì naležatʹ do kompetencìï (vìdpovìdalʹnostì) glavi Ukraïnsʹkoï deržavi, a same — zovnìšnʹopolìtična dìâlʹnìstʹ, nacìonalʹna bezpeka ì oborona. Odnak slìd zvažiti na te, ŝo podalʹšij rozvitok cih ìdej na prakticì narazì nemožlivij bez pereglâdu ìsnuûčoï konstitucìjnoï ûrisprudencìï. Podìlâûči dumku pro neobhìdnìstʹ zaprovadžennâ «prihovanih» povnovaženʹ Prezidenta, vvažaêmo za neobhìdne nagolositi na neobhìdnostì ïh suvorogo reglamentuvannâ ta naâvnostì čìtkih mež zastosuvannâ. Takì mežì vidaûtʹsâ vkraj važlivim, oskìlʹki za ìnših umov ìsnuê rizik formuvannâ u Prezidenta vražennâ pro možlivìstʹ dovìlʹnogo rozvitku cìêï doktrini. Tomu zaprovadžennâ v nacìonalʹnìj doktrinì «prihovanih» povnovaženʹ dlâ glavi deržavi povinno suprovodžuvatisâ efektivnim konstitucìjnim kontrolem, a cìllû takih povnovaženʹ — prijmati efektivnì ta nagalʹnì zahodi, neobhìdnì dlâ vikonannâ osnovnih obov`âzkìv. Adže v umovah slabkostì deržavnih ìnstitucìj rizik uzurpacìï vladi stanovitʹ ne menšu zagrozu nìž agresivna polìtika shìdnogo susìda. Za takih umov zagravannâ ìz doktrinoû «inherent powers» legko može peretvoritisâ ìz râtìvnoï solominki nacìï v ïï ponevolûvača.Z oglâdu na ce v stattì proanalìzovano uže naâvnì v naukovìj doktrinì pozicìï ŝodo mež zastosuvannâ doktrini «prihovanih» povnovaženʹ ta zrobleno propozicìï ŝodo ïh udoskonalennâ dlâ podalʹšoï realìzacìï, zokrema, čerez dìâlʹnìstʹ organu konstitucìjnoï ûsticìï.},
 title={On the question of “inherent” powers of the President of Ukraine},
 type={tekst},
 keywords={„ukryte” kompetencje, podział władzy, głowa państwa, orzecznictwo konstytucyjne, Konstytucja, «prihovanì» povnovažennâ, podìl vladi, glava deržavi, konstitucìjna ûrisprudencìâ, Konstitucìâ},
}